شرایط کار در کارخانه های تولید کفش در چین

شرایط کار در کارخانه های تولید کفش در چین

بخشی از 911 میلیون جمعیت در سن کار، در کارخانه های تولید کفش چین، مثل دیگر همکاران کارگر خود به شیوه ای وحشتناک استثمار می شوند. ساعات طولانی کار، دستمزدهای ناچیز، سرکوب پلیسی و خشونت دولتی، زیر پا له شدن حقوق اولیه آن ها به عنوان کارگر، محرومیت از بیمه های اجتماعی، محرومیت خانواده از امکانات مربوط به آموزش و بهداشت و صد ها مساله دیگر از جمله مسائلی است که زندگی را بر این بخش از طبقه ی کارگر چین دشوار کرده است. صنعت تولید کفش چین در استان های ساحلی کوانگ دونگ، فوجیان و ژژیانگ فعال است. در این جا نیز مثل هر مرکز تولید، وقتی چند گاهی از عمر تولید می گذرد و کارگران کم و بیش به حقوق خود به عنوان کارگر آگاه می شوند و با مطالبات کارگری، با اعتصابات و اعتراضات و خواباندن چرخ تولید، موجودیت خود را اعلام می کنند و کارفرماها را مجبور به پذیرش بخشی از آن مطالبات، یعنی صرفنظر کردن از بخشی از ارزش اضافی حاصل از استثمار کارگران که با آن به سرمایه خود می افزایند، می کنند. به همین دلیل سرمایه ها در این بخش دائم در حال نقل و انتقالند. از شهر به ده و از دهی به دهی دیگر نقل مکان می کنند تا موفق شوند، به قول خودشان مخارج تولید را کاهش دهند، که بیان درست آن استفاده از نیروی کار ارزان تر از سابق و مدتی آسوده خاطر بودن از عدم امکان اعتصابات و مطالبه ی افزایش دستمزد و مزایای کار است. هر انتقالی در نفس خود دو حرکت متضاد را ایجاد می کند؛ از طرفی با بیکار کردن عده ای از کارگران که معمولا در چین از نظر تعداد بالاست، شیرازه ی زندگی این کارگران و خانواده های شان که معمولا در روستاهای دور، چشم به راه ارسال پول دارند، در هم می ریزد. به ارتش بیکاران می افزاید و قانون رقابت را هرچه موثر تر برای کاهش دستمزدها، بین کارگران بیکار برای یافتن کار، کارا می کند. اما از میان همین کارگران بیکار شده، جنگاورانی ظهور می کنند که برای حقوق خود و دیگر همکاران دست به مبارزه می زنند و سعی می کنند جمعیت خاموش طبقه کارگر را هم برای دفاع از حقوق شان، به مبارزه بکشانند. بخشی ازین کارگران از این حد هم فراتر می روند و مبارزه برای حقوق کارگری خود را به مبارزه ضد سرمایه داری پیوند می زنند، یعنی به این درک می رسند که مساله تنها به کارفرمای خاص آن ها بر نمی گردد بلکه به سیستمی برمی گردد که هستی اش به از هستی ساقط کردن کارگران و کشیدن شیره ی جان آن ها وابسته است.  به این طریق آگاهی طبقاتی کارگری رشد می کند. اما از طرف دیگر، وقتی سرمایه به جای دیگر می رود، ناخواسته شمار گورکنان آتی خود را افزایش می دهد، ده ها، صدها و هزارها انسان دیگر را به صف طبقه ی کارگر می کشاند. اما زمانی طولانی لازم نخواهد بود، که با توجه به امکانات ارتباطی امروزی این کارگران مطیع امروزی، پاشنه کفش را بالا بکشند و مطالبات خود را مطرح کنند. این را سرمایه داران به خوبی می دانند.

تمرکزتولید کفش در چین مثل سابق و به طور سنتی، در استان کوانگ دانگ است. کارخانه ها در دلتای رودخانه ی مروارید قرار دارند. این امرمخارج انتقال و صادرات کالا و در نتیجه هزینه ی تولید را بازهم کاهش می دهد، و سهم کارفرما، از تصاحب ارزش اضافی تولید شده را، بالا می برد. فایده دیگر این امکان برای سرمایه در کشوری مثل چین، که قوانین اش تنها بر روی کاغذ زیباست و هیچ ضمانت اجرایی برایش وجود ندارد، ریختن فاضلاب کارخانه ها در رودخانه هاست، به جای این که اقدامات لازم تامینی را در کارخانه برای آن انجام دهند، تا خطرات آن را به حداقل برسانند. آلودگی ناشی از فاضلاب کارخانه ها در چین در حال گسترش است. یک سوم کل آب های دریاچه ها و رودخانه های چین آلوده شده اند و قابل استفاده نیستند اما با وجود این مورد استفاده قرار می گیرند. هم اکنون سه چهارم آب مصرفی 30 شهر بزرگ د ر حال رشد بیشتر چین، طبق گزارش تحقیقی ( Urban Water Blueprint ) آلوده اند. طبق تازه ترین تحقیق انجام شده 60 تا 80%  آب های زیر زمینی چین آلوده شده اند، که یکی از دلایل آن، همین فاضلاب ها هستند. آلودگی آب سلامت مردم، محصولات کشاورزی، دام و سایر حیوانات را در چین در خطر جدی قرار داده است و به محیط زیست آسیب فراوان وارد کرده است

china

 ( ww.spiegel.de/Wissenschaft/nature/china )

معروف ترین مراکز تولید کفش، عبارت اند از هشان، دونگ گوان و هویدونگ. کفش ورزشی معروف یو یوآن در دونگ گوان تولید می شود. در مصاحبه ای که در سال 2015 با 47 کارگر تولید کفش این منطقه در باره ی شرایط کار انجام شد و به صورت مقاله ای به قلم Anton Pieperدر ماه مه 2016 توسط Süd-Wind  انتشار یافت، شرایط را این گونه توضیح می دهد: 25 نفر از آن ها یعنی 53% کارگران مورد سئوال قرار گرفته، گفتند که مجبور به انجام اضافه کاری هستند، و اگر از انجام آن خودداری کنند، از دست مزدشان برداشته می شود و مورد اهانت و فحش کاری قرار می گیرند. بعضی از کارگران به دلیل نیاز مالی شدیدT به اضافه کاری ها وابسته اند. 19% می گویند که با زنان، به نسبت مردان برابر برخورد نمی شود و 30% می گویند مورد توهین لفظی قرار می گیرند. 79% این کارگران اعتصاب و حمله پلیس به کارخانه را تجربه کرده بودند. 91% کارگران می گویند که نمی دانستند چگونه نمایندگان اتحادیه انتخاب می شوند. نمایندگان اتحادیه هم مورد بدرفتاری قرار می گیرند.

متوسط دست مزد این کارگران 3033 یوان یعنی 410 یورو است در حالی که برای گذران زندگی حداقل به 4349 یوان یا 590 یورو در ماه نیاز است. در گواندونگ، مخارج زندگی از متوسط چین بالاتر قرار دارد و در دو سال گذشته بازهم بالاتر رفته است. قوانین کار چین در کارخانه ها اجرا نمی شود. به طور متوسط کارگران روزانه 10،6 ساعت کار می کنند. 21% کارگران روزانه بیش از 11 ساعت ، و تنها 19% روزانه 8 ساعت کار می کردند. به طور مثال آقای هو 42 ساله، پنج سال است که در یک کارگاه کارخانه ی یو یوان، در دونگ گوان کار می کند. دست مزد ماهانه اش 2900 یوآن یا 391 یورو است. به طور معمول ماهانه 212 ساعت + 36 ساعت اضافه کاری انجام می دهد. او در بخش رنگرزی کفش کار می کند. رنگ ها و لاک مواد شیمیایی مضر برای سلامتی هستند. او می بایستی تمام روز ایستاده کار کند و در تمام مدت با غبار سمی مواجه بود. یکی از همکارانش به همین دلیل سرطان خون گرفت. در 14 آپریل 2014، هزاران کارگر یو یوآن وارد اعتصاب شدند. تعداد زیادی پلیس به محل کارخانه آمد. به کارگران حمله کرد و کتک شان زد. عده ی زیادی را هم دستگیر کرد. هو در اثر ضربات وارده بیهوش شد و بعد در مرکز پلیس به هوش آمد. دست و پایش را با زنجیر بستند و دوباره کتکش زدند. به علت جراحات بالا او را به بیمارستان بردند. در آن جا بازهم او را کتک زدند. بیهوش او را به مرکز پلیس برگردانند و دوباره مورد ضرب و شتم قرار دادند و دست آخر او را به کلنیک اعصاب و روان منتقل کردند. در آن جا بازهم کتکش زدند و با زنجیر به تخت بستند. به او نه غذا دادند و نه آب ونه اجازه ی رفتن به توالت. بعد وقتی از کلینیک مرخص شد و به سر کارش رفت، فوری حکم اخراج را به اتهام عامل ناآرامی در کارخانه، به دستش دادند.

قوانین مربوط به بهداشت و سلامتی و امنیت محل کار، در کارگاه ها اجرا نمی شود. 77% می گویند محل کارشان به دلایل مختلف راحت نیست: سروصدا زیاد است؛ گرم است؛ صدای ماشین ها کرکننده است، گردش هوا کافی نیست و ماشین ها خطرناک اند. 62% می گویند باید ایستاده کار کنند، یا جای نشستن شان راحت نیست.61% می گویند حین کار با مواد شیمیایی سرو کار دارند. 34% می گویند خطرات ممکن در رابطه با کار با مواد شیمیایی، برای شان توضیح داده  نشده است. بعضی می گویند تاسال 2014 چیزی در باره ی این مواد و خطرات شان نمی دانستند اما 17% می گویند که به طور مرتب، در رابطه با سلامت و امنیت در محل کار دوره می بینند. لباس کار محافظت کننده، به مقدار لازم در دسترس نیست. کارگران باید از ماسک تنفسی استفاده کنند و هر ماسک برای 8 ساعت مناسب است اما به کارگران هفته ای دو ماسک داده می شود. 55% به دلیل شرایط نامناسب کار دارای مشکلات سلامتی هستند. اکثرا دچار سم زدگی با بنزول می شوند و اغلب به بیماری های پوستی دچار می شوند. 64% می گویند خود یا همکارشان دچار آسیب دیدگی از حوادث ضمن کار هستند. در این جا بیشترین آسیب دیدگی رفتن دست و انگشتان لای ماشین است. پرداخت غرامت به کارگران اعم از آسیب دیده یا اخراجی امری نسبی است. همواره کارخانه در جایی بسته می شود تا در جایی دیگر که کارگر تازه کار و ارزان تر است، شروع به کار کند. هزاران کارگر بیکار می شوند اما به دلیل سطح پایین آگاهی، تنها تعداد اندکی شکایت می کنند و خواهان دریافت غرامت می شوند.

چین در مقایسه با دیگر تولید کنندگان کفش، بزرگ ترین تولید کننده کفش جهان است و چندین پله بالاتر از همگنان خود ایستاده است. در سال 2014 در چین 15.7 میلیارد جفت کفش تولید شد که به تنهایی سالانه دو جفت کفش برای هر نفر در جهان است.

جدول شماره (1): ده کشور مهم تولید کننده کفش در جهان – 2014

کشور جفت به میلیون سهم در بازار جهانی به %
چین 15.700 64,6
هند 2.865 8,5
ویتنام 910 3,7
برزیل 900 3,7
اندونزی 724 3,0
پاکستان 386 1,6
ترکیه 320 1,3
بنگلادش 315 1,3
مکزیک 245 1,0
ایتالیا 197 0,8

منبع  : APICCAPS 20

ترجمه : فریده ثابتی