لازمه‌ی فرهنگی سازمان‌یابی تهی‌دستان شهری / گفت‌وگوی همایون ایوانی با محمد مالجو

در ایران، با امواج متناوب خیزش‌های اجتماعی-طبقاتی روبرو هستیم که در سال‌های اخیر شدّت و حدّتی بیش از پیش یافته است. با خیزش دی ماه ۱۳۹۶، گویی جنبش‌های اجتماعی در ایران نقطه عطفی را تجربه می‌کنند. اعتراضات شهری، سرِ خاموشی ندارند و در این اعتراضات، تهیدستان شهری و حاشیه‌نشینان، بیش از پیش به مرکز حادثه قدم می‌گذارند. با این حال، ظرفیت‌های این نیروی اجتماعی، پیش‌نیازهای فرهنگی و روش‌های کنشگری‌شان، هنوز به اندازه کافی مورد بررسی و توجه قرار نگرفته است. بافت اجتماعی تهیدستان شهری، گستره‌ی وسیع‌تری از چند دهه پیشین را در بر می‌گیرد که بر فرهنگ، آگاهی و گرایشاتِ آنان، تاثیری مستقیم می‌گذارد. در سلسله وبینارهای نشریه‌ی کریتیک درباره‌ی سازمان‌یابی تهی‌دستان شهری، تلاش خواهیم داشت تا علاوه بر ترسیم شمایی از زندگی تهیدستان شهری، به برخی از این پرسش‌ها نیز بپردازیم:ـ

چه کسانی را تهیدستان شهری قلمداد می‌کنیم؟ آیا تهیدستان شهری لایه‌ی معین و مستقل اجتماعی-اقتصادی را نمایندگی می‌کنند؟ کدام گرایش‌های فکری و فرهنگی را با چه خواست‌ها و مطالباتی دنبال می‌کنند؟ چه گفتمان‌هایی در میان تهیدستان شهری راه باز کرده و یا امکان راه گشودن دارند؟ آیا اساساً به شکل‌های معینی از سازماندهی کنش جمعی اتکا دارند؟ و اگر آری، نقاط قوت و کاستی‌های اشکال سازماندهی تهیدستان شهری کدامند؟ مکانیسم‌های پیوند یا گسست این جنبش با جنبش‌های دیگر و مشخصاً جنبش طبقه‌ی کارگر کدامند؟

چکیده

لازمه‌ی فرهنگی سازمان‌یابی تهی‌دستان شهری

محمد مالجو

در شرایطی که فشارهای اقتصادی بر طبقات فرودست‌تر اجتماعی در ایران امروز رو به تشدید دارد و چشم‌انداز گسترش جمعیت تهی‌دستان شهری در افق به‌روشنی قابل‌رؤیت است و ازاین‌رو نقش‌آفرینی تهی‌دستان شهری در دگرگونی‌های ساخت سیاسی در قیاس با گذشته‌ها خیلی محتمل‌تر جلوه می‌کند، کم‌توجهی گرایش‌های چپ به جنگ گفتمان‌ها در پهنه‌ی فرهنگ هم‌زمان با اشتیاق‌شان برای سازمان‌یابی تهی‌دستان شهری در پهنه‌ی سیاست چه‌بسا در افق پیشارو فقط تسهیل‌گر سوءاستفاده‌ی گرایش‌های راست اپوزیسیون از نیروی تهی‌دستان شهری در خلال دگرگونی‌های محتملِ ساخت سیاسی باشد نه در خدمت حرکت تدریجی به سوی ایجاد دگرگونی نسبی در هستی طبقاتی خود تهی‌دستان شهری. این مخاطره را نباید دست‌کم گرفت، مخاطره‌ی تلف‌شدن پتانسیل حجم عظیم نارضایتی‌های به‌حقِ تهی‌دستان شهری که محصول انباشت فشارها بر دوش نحیف‌شان در گذر بیش از چهار دهه بوده است. در بحث حاضر استدلال خواهد شد که یکی از شیوه‌های ممانعت از اتلاف انباشت چهل‌ساله‌ی نیروی نارضایتی‌های تهی‌دستان شهری عبارت است از ارتقای سطح مبارزه‌ی فرهنگی گرایش‌های چپ به تراز مبارزه‌ی سیاسی‌شان در زمینه‌ی سازمان‌یابی تهی‌دستان شهری.      ـ

2 Antworten

  1. رضا sagt:

    یک موضوع را می خواستم بگم که البته چون مطالعه کافی ندارم با زبون خودم میگم:
    جان هرکی دوست دارید به شورش تهی دستان نگید شورش کور:
    سال ۸۸ در جنبش، سبز فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد و پاچه خوارانِ بابا اکبر رفسنجانی اومدند خیابان و گفتند: «یا حسین میرحسین».
    بعدشم دو تا چک خوردند اعتراف تلویزیونی کردند و در رفتند اروپا و جذب تلویزیون کودک من و تو و شبکه بی بی سی شدند.
    سال ۹۶ همین تهیدستان آمدند و گفتند «مرگ بر خامنه‌ای» و با مجموع سیستم درافتادند تا دم مرگ در خیابانها جنگیدند.
    حالا کی کوره و کی بینا!؟

  2. رامین یزدانپناه sagt:

    با سلام ،بنظرم پاسخ پرسش انتهای برنامه را آقای مالجو به صراحت و شفاف نگفتند که برای سازمانیابی طبقه مستند و تهیدست شهری چه باید کرد؟و فقط رویکرد سلبی با توجه به تاریخ مبارزات چپ بر علیه حکومت پهلوی ارائه کردند که مبارزه احتمالی چپ مورد سواستفاده راست‌ها و مذهبی ها قرار نگیرد.مساله دیگر هم اینکه با توجه به جو امنیتی و خفقان موجود بر علیه نیروهای چپ ،ایجاد نوعی گفتمان و فعاليت های فرهنگی مفیدتر نخواهد بود؟ کارهایی از قبیل راه اندازی ان جی او ها یا کمک کردن به ترک مصرف مواد مخدر و سایر بزه های اجتماعی