شماره سیزدهم گفتگوهای زندان، به ارائه تجربیات زندانیان سیاسی زن ایران اختصاص یافته است و در روزهای آتی در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت. برای آشنایی با این شماره گفتکوهای زندان، مقدمه این شماره را در سطور زیر می خوانید . علاقمندان برای سفارش کتاب می توانند با آدرس زیر تماس بگیرند

haftegi@dialogt.de

***

سخني با خوانندگان: درباره اين شماره

اين شماره گفتگوهاي زندان به همت زندانيان سياسي زن در ايران آماده شده است. شش زنداني سياسي زن، در اين مجموعه با ارائه 17 نوشته، طرح، مقاله، سخنراني، مسئله سرکوب، سرکوب طبقاتي و اجتماعي را از چشم انداز تجربه منحصر به فردشان بيان مي­کنند.

کارهاي مانا هدايت، ستاره عباسي، فرخنده، مژده ‏ارسي و مينا هاشمي با نقاشي­ها و طرح­هاي سودابه اردوان، بيان و ترجمانِ سرنوشت نسلي از زنان مبارز و آگاه را به دست مي­دهد، که نفس حضورشان در جنبش کنوني، افشاگر نظام پدرسالار، مردسالار و زن ستيز جمهوري اسلامي است. اما اين سويه، تمام تصوير اين نسل نيست، بيان ساده و صريح مينا هاشمي، با مخاطب هزار حرف ناگفته دارد: «من ‎مينا ‎هستم؛ ‎کارگر آشپزخانه ‎بيمارستان، ‎عضو ‎شوراي ‎کارگري ‎محل ‎کار ‎و ‎کمونيستم.‎»

پايبندي به آرمان­هاي بزرگ انساني، „جرم بزرگ“ ديگر اين نسل از زنان ايران است، که پيام رزا لوکزامبورگ را در ذهن ما دوباره زنده مي­سازند: «من بودم، من هستم، من خواهم بود!». به تعبير مانا هدايت: نسلي از زنان «…که هر بار از مهلکه‌اي جان به‌در مي‌برند! باز با يورشِ تيره‌گي به مخفي‌گاه‌ها و پستوهاي زمان رانده مي‌شوند.» يورش زمان، اين بار تيرگي خاموش و مرگبار رسانه­هاي حاکم است که حضور و انديشه چنين زنان مبارزي را برنمي­تابد و از اين رو، بيش از پيش ضرورت دارد، که امکان انتشار و بازتاب نظرات و خواسته­هاي آنان را فراهم آورد. گفتگوهاي زندان اميدوار است که اين تجربه مشترک زندانيان سياسي زن، به اشکال و سطوح ديگر ادامه يابد و امکان انتشار مجموعه­هايي از اين دست، در آينده نزديک بازهم فراهم شود.

مجموعه فعلي به دو بخش اصلي تقسيم شده است که بخش نخست به بازگويي تجربه زندان مي­پردازد.

مانا هدايت با „حديث بي قراري آنان“‏ و „‏چه کسي بايد بگذارد تا سخن بگويم؟“ به مشکلات مشخص زندانيان سياسي زن در درون و بيرون از زندان، و نيز علل سکوت بخشي مهم از اين زندانيان در بازسازي و انتقال تجربيات خودشان به نسل بعدي مي­پردازد. ‏مانا هدايت، همبنديان سابق خود را به شکستن اين سکوت فرامي­خواند.

ستاره عباسي، با ارائه دو مطلب درباره „تجاوز در زندان“ و „‏زندان، شکنجه، خودکشي“ گوشه­هايي تاريک و دهشتناک از تاريخ سرکوب طبقاتي و اجتماعيِ زنان مبارز و به طور عموم زنان ايران را با ما در ميان مي­گذارد. اين تاريخ سرکوب طبقاتي و اجتماعي؛ مجرد و کلي نيست و در لابلاي روايت­هاي خشک و بوروکراتيک غرق نشده است، با جزئيات مشخص، مستند و انساني، با ما در ميان گذاشته مي­شود. وجدان ما را مورد خطاب قرار مي­دهد.

فرخنده روايت سرکوب و مقاومت را با „بازنويسي يک جنايت: „تخت ها““ در پهنه ديگري تجربه زندانيان سياسي دهه شصت ترسيم مي­کند. او با مطالب و مقالات ديگرش همچون „سلام اي آفتاب اي خوشه خورشيد“ و „با مرگ خميني در سلولهاي اوين (معروف به آسايشگاه!) چه گذشت؟“، زندگي و مقاومت زندانيان سياسي زن را در اين سال­ها لحظه­نگاري مي­کند.

مژده ارسي، با نگارش „حرکت چادر رنگي“، پاسخ زندانيان سياسي مبارز را به سرکوب زنان در درون و بيرون از زندان، در تجربه­اي نمونه­وار با ما در ميان مي­گذارد. مبارزه، اما، روايتي يک سويه نيست، بلکه آنان که از پاي مي­افتند و به دستياري بازجو و شکنجه­گر برخاسته­اند، در نوشته­هاي ديگر او، „تواب سازي“ و „دفاع از فاشيسم، جرم است“، مورد نـقد و بررسي قرار مي­گيرند. مکانيزم­هايي که ‏زندانـبان براي درهم شکستن زندانيان سياسي به کار مي­گيرد، تا آنان را از ادامه مبارزه طبقاتي بازدارد. تاکيد او بر اين است که شناخت و شناساندن چنين ساز و کارهاي حاکمين و زندان­بانانش، دليلي بر اين نيست که نقش و مسئوليت فردي مبارزين و زندانيان سياسي براي تن ندادن به دستياري با دشمن، کم رنگ و يا بي­بها شود. تاوان چنين مبارزه­اي سخت و سنگين است و با روايت „‏کشتار 1367″، مژده ارسي تجربه شخصي خود را از اين کشتار بزرگ و سراسري بيان مي­کند.

بخش دوم کتاب به بخشي از مقالات و سخنراني­هاي زندانيان سياسي زن احتصاص دارد.

‏“گزارش کوتاه زندانيان سياسي زن از زندان­هاي رژيم جمهوري اسلامي ايران“ نگاره فشرده و بي­همتايي از زندان­هاي دهه شصت است. مينا هاشمي در „زنان،‎ ‎زندان‎ ‎و‎ ‎مقاومت‎ در‎ ‎عرصه­هاي‎ اجتماعي“ ترکيبي از تجربه و چشم­اندازهاي زندان و زندگي زنان را در سيستمي پدرسالار به نمايش مي­گذارد: از مقاومت ‎‎خانواده­ها تا دشواري­ها‎ در‎ ‎محيط‎ ‎کار‎ ‎و ‎زندگي، از تنگناهاي‎ ‎فرهنگي‎ ‎و‎ ‎اجتماعي تا زندگي، اميد به زندگي، مبارزه ‎و‎ ‎مقاومت.     ‏128‏                                                                                                                                         ‏140‏

‏‏“خودويژگي زندان زنان“ از مژده ارسي، تلاشي براي طبقه­بندي اين ويژگي­ها بر اساس برخورد مجموع سيستم حکومتي ‏و نيز برخوردهاي بر مبناي جنسيت­گرايي است. „خودباوري و مقاومت“ کار مشترک فرخنده و مژده ارسي با تعريف مقاومت و انواعِ آن، با مقايسه تجربه اردوگاه هاي کار در آلمانِ فاشيستي (1932 تا 1945) و جمهوري اسلامي، همسويي­هاي تجربي­اي را از اشکال مختلف مقاومت، کمک به خود، همبستگي و سرپيچي در اين سيستم­ها به نمايش مي­گذارند.

„عليه معافيت از مجازات“ نوشته مژده ارسي به بررسي رويکردهاي مختلف کيفري، تاريخي، روان­شناسانه و حقوقي در زمينه جنبش دادخواهي مي­پردازد و „زندان در رابطه با طبقه، جنسيت، نژاد و قوميت“، در „کنفرانس بين­المللي همبستگي، دفاع و مبارزه ‏براي آزادي زندانيان سياسي در جهان“ توسط فرخنده براي کارگاهي به همين منظور آماده شده است.

به دليل محدوديت حجم کتاب، انتشار همه نوشته­ها در اين شماره از گفتگوهاي زندان ميسر نشد و تلاش خواهد شد، تا در آينده نزديک جلد ديگري از آثار و نوشته­هاي زندانيان سياسي زن آماده انتشار شود.

گفتگوهاي زندان،

نوامبر 2015، آبان 1394

گفتگوهاي زندان، شماره سیزدهم، ويژه زندانيان سياسي زن