نیم قرن از آن غروب خونین در تپه‌های اوین می‌گذرد

«بازجوئی» اثری از رفیق بیژن جزنی “زندان قم”

پنجاه سال پیش در چنین روزی ۹ زندانی سیاسی، توسط دستگاه سرکوب حکومت پهلوی، در تپه‌های اوین تیرباران شدند. ساواک که نمی‌خواست با صدور حکم اعدام، این رزمندگان را به‌قتل‌عام رسانده و در افکار عمومی داخلی و خارجی بیش از پیش منفور گردد، سناریویی آماده کرد که بر اساس آن این زندانیان با چشم‌های بسته سوار بر جیپ‌های نظامی کرده و در خارج از زندان تیرباران کردند. هم‌ز‌‌مان به روزنامه‌های نوبتِ صبح دستور دادند تا در صفحه‌ی اول خود خبری را با عنوان ” کشته شدن زندانیان در حین قرار از زندان” منتشر کنند.

بیژن جزنی، حسن ضیاظریفی، احمد جلیلی افشار، سعیدکلانتری، عزیزسرمدی، محمدچوپان‌زاده، عباسسورکی از چریک‌های فدایی و مصطفی جوانخوشدل و سیدکاظم ذوالانواری از نیروهای مجاهدین در این سناریو به قتل رسیدند. به‌‌جز ضیاظریفی، خوشدل و ذوالانواری که به حبس ابد محکوم شده بودند، سایرین بین ۸ تا ۱۵ سال محکومیت داشتند. افشاگری‌های آن‌ها از شکنجه‌های وحشیانه و کوتاه نیامدن از مواضع سیاسی و تسلیم نشدن در برابر شکنجه‌گران، دلیل کینه‌ی بازجویان ساواک برای طراحی نقشه‌ی قتل آن‌ها بود.

در این میان جزنی به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین بنیان‌گذاران و تئورسین‌های سازمان فدایی، از زمان بازداشت در سال ۱۳۴۶ به نگارش جزواتی مهم و ارسال آن‌ها به خارج از زندان پرداخت که با وجود محبوس بودن، تاثیرگذاری او در فضای فکری چپ رادیکال ایران را استمرار می‌بخشید.

در یکی از آخرین این جزوات، با نام ” مارکسیسم اسلامی یا اسلام مارکسیستی” جزنی به‌عنوان نقد اسلام سیاسی و رویکردهای مجاهدین و حزب توده نسبت به این دین پرداخت. او نقدِ بنیان‌کنِ دیانت و نهادهای ارتجاعی را از ضرورت‌های فعالیت مارکسیست‌ها برشمرد و نسبت به خطرات قدرت‌یابی آن هشدار داد.

او در همین جزوه با اشاره به خوانش‌های روشنفکران اصلاح‌طلب از اسلام نوشت: “بعضی محافل روشنفکر مذهبی، طی چند دهه اخیر از اسلام متجدد و تصفیه شده سخن می‌گویند. این محافل، مذهب توده عامی را که توسط دستگاه مذهبی اداره می‌شود، بعنوان اعتقادات خرافاتی غیراصیل و آلودگی‌های مضر و مردود شناخته، و از اسلام منزه صدر اسلام و اسلام توجیه شده در عصر حاضر سخن می‌گویند. باید این پدیده را بررسی کرد و شناخت. ادیان و مذاهب، گرچه در طول زمان تغییر می‌یابند، و حاشیه‌ها و زائده‌هایی بنابر مکان و زمان و موقعیت‌های تاریخی و جغرافیایی، به آنها اضافه می‌شوند، معذالک از یک تحجر و دگماتیسم خاص برخوردارند، و مبانی و شرایع اصلی همچنان در کنار دیگر عقاید حفظ می‌شوند. لکن در مقابل این تحجر و سکون، جامعه حرکت می‌کند و تکامل می‌یابد و ضرورت‌های اجتماعی و اقتصادی، تجدید نظر در مذهب را الزام آور می‌سازند.”

” کوشش می‌شود، آیاتی از قرآن بیرون آورده شود، که با تمایلات اجتماعی ترقی خواهانه عصر ما انطباق داده شود، و در مقابل، دهها و صدها آیه که نظام اجتماعی کهنه را توجیه و تأیید کرده‌اند، مورد اغماض قرار می‌گیرند. چنانچه می‌دانیم، قرآن نه فقط روابط فئودالی را مورد تأیید قرار داده، بلکه بردگی را نیز پذیرفته است، و بر اسارت زنان که امری عادی بوده، صحه گذاشته‌است.”

جالب این‌جاست که لیبرال‌های‌ ایرانی در عینِ فقرِ دانش تاریخی و قدرت تحليلِ روندهای اجتماعی، مارکسیست‌ها را به هم‌نوایی با مذهبیون متهم می‌کنند، هرگز نمی‌گویند همان حکومتی که مارکسیست‌هایی نظیر جزنی را چنین رذیلانه به رگبار گلوله می‌بست، به آخوندهای وامانده‌ای نظیر مکارم شیرازی بابت نگارش کتاب علیه مارکسیست‌ها جایزه‌ی شاهنشاهی اهدا می‌کرد، کتاب‌های حوزویان از جمله خمینی را در صدها هزار نسخه منتشر و پخش می‌کرد، ضمن بایکوت و سرکوبِ کامل تفکر انتقادی، از ثروت عمومی به حلقوم حوزه‌های علمیه، امامزاده‌ها و قبور کربلا و ‌‌‌… می‌ریخت.

مارکسیست‌ها اعدام می‌شدند و “تنبیهِ” خمینی می‌شد اعزام به نجف و پاریس. و “شاهنشاه اسلام‌پناه” ضمن ممنوع کردن مطلق هرگونه تفکرِ چپ، “حضرت عباس و امام علی” را پشت و پناه خود می‌دانست.
البته که این شعباتِ جهالت، کماکان باهم در داد و ستد هستند تا مبادا برای مردمان این جغرافیا، افقی جز استبدادطلبی و چکمه‌لیسی رقم بخورد.

سلطنت ولایت یکصدسال جنایت تپه های اوین

@Blackfishvoice1

نقاشی از رفیق بهروز- ونکوور کانادا

«بیژن جزنی به‌روایت اسناد ساواک»

سند شماره یک: ۲۳ دی ۱۳۴۶
درباره: عباس سورکی و بیژن جزنی

متن سند:
از : ۳۱۱ مختصری از سوابق: در اوایل سال ۱۳۳۸ عده‌ای از افراد متعصب حزب منحله توده اقدام به تشکیل یک گروه حزبی به‌نام «رزم آوران حزب توده» نموده و با انتشار چند اعلامیه در تهران مشغول فعالیت شدند.
از بدو شروع فعالیت این گروه اقدام لازم به‌منظور کسب اطلاع از نحوه‌ی فعالیت همچنین شناسایی مسئولین و اعضاء گروه مزبور به‌عمل آمد تا این‌که در سال ۱۳۳۹ به‌این گروه ضربه زده شد و عباس سورکی مسئول گروه نیز بازداشت گردید.
در سال ۴۱ عباس سورکی از زندان آزاد و فعالیت‌های گروه مجدداً از سر گرفته شد. این گروه در حدود ۱۰ نفر عضو دارد و اعضاء آن نسبت به سیاست شوروی انتقاداتی داشته و متمایل به سیاست چین کمونیست می‌باشد.
گردش کار : چندی قبل اطلاع رسید که مشارالیه (عباس سورکی) سه قبضه سلاح کمری تهیه کرده و تصمیم به آموزش تیراندازی به هم‌مسلکان خود دارد.
ضمن مراقبتی که از نامبرده بعمل آمد در تاریخ ۴۶/۱۰/۱۹ مشاهده گردید شخص مزبور با همراه داشتن بسته‌ای مشکوک قصد تماس با فرد دیگری را دارد و چون احتمال می‌رفت که بسته مزبور محتوی سلاح باشد لذا پس‌از گرفتن تماس از طرف وی با نفر دوم هر دو نفر دستگیر و در تحقیق از شخص اخیر معلوم شد نامبرده بیژن جزنی دانشجوی دکترای فلسفه دانشگاه تهران می‌باشد که او نیز سوابقی مبنی بر فعالیت در جبهه ملی دارد.
در بازرسی که از نامبرده‌گان به‌عمل آمد از عباس سورکی یک قبضه شش تیر فرانسوی و تعداد ۶ عدد فشنگ مربوطه و از بیژن جزنی یک قبضه هفت‌تیر برونینگ با ۷تیر فشنگ مربوطه و هم‌چنین از اتومبیل حامل نامبرده‌گان یک قبضه اسلحه گاز پیستولت و تعدادی فشنگ کشف گردید. در بازرسی که از منازل افراد یاد شده به‌عمل آمده به‌جز تعدادی کتب مضره مدارک دیگری به‌دست نیامده است.نامبردگان از تاریخ ۴۶/۱۰/۱۹ برابر قرار صادره بازداشت می باشند.
نظریه: باتوجه به محتویات پرونده و تحقیقات و بررسی‌های انجام‌شده به استحضار می‌رساند تاکنون دلایل و مدارکی مبنی بر این‌که بیژن جزنی با عباس سورکی در روز ۴۶/۱۰/۱۹ ملاقات حزبی برحسب قرار قبلی داشته باشد به‌دست نیامده و چون هر یک از نامبرده‌گان در تحقیقات استناد به مواردی نموده‌اند که احتیاج به انجام یک سلسله تحقیقات و اقدامات از نظر کشف واقعیت و صحت و سقم موضوع دارد علی‌هذا پیشنهاد می پ‌گردد: ۱- چنان‌چه از نقطه‌نظر عملیاتی در دستگیری سایر افراد وابسته به متهم ردیف اول (عباس سورکی) اشکالی موجود نباشد در این‌باره اقدام گردد.
۲- چون بیژن جزنی در تحقیقات معموله از شناسایی منازلی که به موجب گزارشات تیم تعقیب و مراقبت به آن‌ها مراجعه می‌نموده اظهار عدم آشنایی می‌نماید در صورت تصویب در مورد وضع منازل و ساکنین آن‌ها بررسی و تحقیقات لازم معمول تا با به‌دست‌آوردن هرگونه سرنخ اطلاعاتی اقدامات لازم معمول شود.
۳-ـ محمد آقاباصری فروشنده اسلحه نیز دستگیر گردد.

امضاء: رهبر عملیات
ساغری رئیس بخش ۳۱۱. امیدی رئیس اداره یکم عملیات. ثابتی

سند شماره دو: ۳۰ دی ۱۳۴۶
موضوع : دستگیری بیژن جزنی و عده‌ای دیگر

متن سند: (از : ۳۱۲ ) هدایت‌لله متین‌دفتری در یک صحبت خصوصی اظهار داشته که بیژن جزنی همراه با عده نسبتاً زیادی از دانشجویان دانشکده پلی‌تکنیک از طرف سازمان امنیت دستگیر شده‌اند که فعلاً نام جزنی را می‌داند و برای دانستن اسامی سایر دستگیرشده‌گان مشغول تحقیق است و بعد اطلاع خواهد داد. متین‌دفتری علت دستگیری این افراد را به عبدالمجید گودرزی فعالیت و شرکت آن‌ها در مراسم شب هفت مرگ غلام‌رضا تختی و دادن شعارهای تند ذکر نموده است.
نظریه منبع : ۱- بیژن جزنی امور وکالتی خود را که اکثراً به چک‌های بلاوصول است به هدایت‌لله متین‌دفتری ارجاع می‌کند و آشنایی و ارتباط آن‌ها از زمان تحصیل جزنی در دانشگاه و فعالیت او در کمیته دانشجویان جبهه ملی در دانشگاه تهران شروع شده و به‌همان کیفیت تا به‌حال ادامه داشته است.
۲ـ شایعات دیگری وجود دارد که علت دستگیری بیژن جزنی و چند تن از دانشجویان پلی‌تکنیک به‌جهت تظاهرات و اقدامات دانشجویان این دانشکده و اعتصاب آن‌ها بوده و جزنی در این مورد تحریکاتی روی دانشجویان می‌کرده است.
ملاحظات: از نظریه منبع استنباط می‌شود که علت دستگیری بیژن جزنی برای افراد وابسته به جبهه ملی و حتِی کسانی که با او در تماس بوده‌اند به‌خوبی مشخص نیست و هرکس تعبیری روی این امر می‌کند، به‌علاوه چون موضوع دستگیری عده‌ای از دانشجویان پلی‌تکنیک عنوان شده بعید به‌نظر نمی‌رسد که در بین دانشجویان مذکور هم کسانی هستند که با این شخص در جریان فعالیت‌های اخیر ارتباط داشته‌اند.

به علاوه نحوه اقدامات و اعلامیه‌های منتشره از طرف دانشجویان این دانشکده در جریان شب هفت مرگ تختی نماینده آن است که عناصری با افکار کمونیستی در دانشکده مزبور هستند و فعالیت سایرین را رهبری می‌کنند.
۳۱۱ ـ بهره برداری ۱۱/۱

نقاشی و طرح از رفیق بهروز- ونکوور کانادا

سند شماره سه: ۲۴ اسفند ۱۳۴۹
درباره‌ی تماس حمید اشرف با بیژن جزنی پیرو ۶۱۹۲/۳۱۲ ۴۹/۱۲/۱۸

متن سند: از: اداره کل سوم
به: ریاست ساواک قم
شماره: ۳۱۲/۶۲۹۰ غفور حسن پور که اخیراً به اتهام اقدام ضد امنیت مملکت و انجام فعالیت‌های کمونیستی بازداشت گردیده در تحقیقات معموله اظهار داشته بیژن جزنی با حمید اشرف(متواری و دارای اسامی مستعاری از قبیل محمدی، هوشنگ، عباس می‌باشد) ارتباطاتی برقرار نموده با توجه به این‌که عکس حمید اشرف طی نامه شماره فوق ارسال گردیده در صورتی که وی با بیژن جزنی در زندان ملاقات و یا از طریق دیگری ارتباطاتی برقرار نمود نسبت به دستگیری و یا مشخص نمودن اقامت‌گاه نامبرده اقدام و نتیجه سریعاً به این اداره کل اعلام گردد.
مدیر کل اداره سوم.
مقدم رهبر عملیات: آقای زند فوری عکس حمید اشرف را برای شهربانی بفرستید و مطلب را روشن کنید که به محض ملاقات دستگیر شود.
امنیت داخلی ۲۶ /۱۲ اصل در پرونده ۸۱۱ /۴
برگرفته از صفحه فیس بوک رفیق ارمان اسماعیلی

https://t.me/Bijanjazani :برای دیدن کل مطالب به لینک زیر مراجعه کنید